Zdzisław Grzelka, wiceprezes Zjednoczenia KBS RP, oficerem Zakonu św. Sebastiana. Inwestytura w Doorneburgu
W holenderskim miasteczku Doornerburgu odbyło się posiedzenie plenum EGS i Kapituła Rycerstwa św. Sebastiana. Polskę reprezentowali: Andrzej Wegner - wiceprezes EGS, Paweł Przychodniak - sekretarz Regionu V EGS, Adam Gołembowski - prezes Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP.
Bracia z Krakowa i Tarnowa w pierwszym dniu dojechali do hotelu w Jagłowicach przed polsko-niemiecką granicą. Po porannym wyjeździe autobus utknął w wielokilometrowych korkach na niemieckich autostradach. W każdym razie do Direl bracia przyjechali spóźnieni. Po błyskawicznym włożeniu kontuszów delegacja polska pomaszerowała przed pomnik poświęcony Polakom, żołnierzom I Brygady Spadochronowej, którzy pod dowództwem gen. Stanisława Sosabowskiego uczestniczyli w bitwie pod Arnhem w 1944 r. Bracia kurkowi odśpiewali hymn polski i złożyli białoczerwony wieniec pod pomnikiem.
Następnie zwiedzili w towarzystwie lokalnych władz i przedstawicieli tamtejszego Bractwa Kurkowego Izbę Tradycji. Złożyli do niej pamiątki związane 6. Brygadą Powietrznodesantową, a król Jan Dziura-Bartkiewicz zostawił miniaturowego srebrnego kura.
Kolejny dzień to wycieczka do pobliskiego skansenu, gdzie bracia kurkowi mogli zapoznać się z historią regionu. Po południu odbyły się oficjalne uroczystości. Jerzy Gajdosz został rycerzem św. Sebastiana, a Zdzisław Grzelka otrzymał order w stopniu oficerskim.
Bracia z Krakowa i Tarnowa w drodze powrotnej w Maastricht spotkali sie w braćmi z tego miasta w celu ustaleń dotyczących udziału orkiestry brackiej z Maastricht w przyszłorocznej intronizacji króla kurkowego w Krakowie.
Dla porządku należy dodać że świadkami inwestytury nowych rycerzy św. Sebastiana byli również: Jerzy Wypych w Kalisza, marszałek Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP, Dariusz Woźnicki - heraldyk Zjednoczenia.
Inwestytura brata i b. króla kurkowego Jerzego Turbasy
W niemieckim mieście Peine koło Hanoweru odbyły sie 18. Spotkania Strzelców Historycznych. Polskę reprezentowało 51 bractw. Był prezes Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP Adam Gołembowski.
W pierwszym dniu podczas mszy świętej w kościele św. Jakuba odbyła się inwestytura Rycerzy św. Sebastiana. Spośród 25 nowych Rycerzy był jeden Polak - Jerzy Turbasa z Krakowa. Ceremonii dokonali Wielki Mistrz Rycerstwa arcyksiążę Karl von Habsburg z księciem Charlesem Louisem de Merode. Josef Lohninger z Austrii zwyciężył w turnieju strzeleckim i został Europejskim Królem Strzelców Historycznych na lata 2015/2018.
Księciem został Niemiec Dirk Mikolajczak. W niedzielę, w ostatnim dniu imprezy odbyła się trwająca ponad 6 godzin parada wszystkich uczestników, którzy maszerowali z orkiestrami i flagami. Fot.: Marian Satała
Szibenik - inwestytura brata kurkowego Piotra M. Mikosza
W chorwackim mieście Sibenik 10 kwietnia 2015 r. odbyła się inwestytura rycerzy św. Sebastiana. Przybyli przedstawiciele najwyższych władz EGS z prezydentem Louisem Charlesem de Merode, prezesem Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP Adamem Gołembowskim i komturem V Komturii Rycerstwa św. Sebastiana w Europie Pawłem Przychodniakiem.
W katedrze św. Jakuba w Sibeniuku zaszczytu przyjęcia w szeregi rycerstwa dostąpiło 17 braci, w tym z Polski: Józef Stanisław Górawski, Piotr Wojciech Jończyk, Piotr Michał Mikosz, Rejner Smolorz, Jacek Wicher, Dariusz Czesław Woźnicki i Leszek Zalewski. Tekst i fot. Marian Satała
Tuchola - nowi rycerze zakonu św. Sebastiana
Najważniejszym wydarzeniem w kalendarzu tegorocznych imprez strzeleckich były Europejskie Spotkania Bractw Kurkowych w Tucholi, zorganizowane w dniach 24–26 sierpnia przez Europejskie Stowarzyszenie Strzelców Historycznych (EGS), organizację integrującą bractwa kurkowe na Starym Kontynencie, które zrzesza ok. 6 mln członków. W spotkaniach, których gospodarzem była Tuchola, uczestniczyły delegacje z wielu krajów m.in. Belgii, Holandii, Chorwacji, Francji, Niemiec, Ukrainy, Czech oraz Polski. Krakowskie Bractwo Kurkowe reprezentowała ekipa królewsko-marszałkowska z królem kurkowym Kazimierzem Lorancem „Podhalańczykiem” i marszałkami Józefem Durbasem i Władysławem Kufrejem oraz ceremoniarzem Zdzisławem Grzelką. W imprezie uczestniczyło, aż siedmiu b. królów kurkowych.
Europejskie Spotkania Bractw Strzeleckich zainaugurowało Prezydium EGS z udziałem przewodniczącego EGS księcia Louisa de Merode oraz wielkiego mistrza zakonu św. Sebastiana arcyksięcia Karola von Habsbburga-Lotaryńskiego. Podczas obrad krakowska delegacja otrzymała kolejny czek na kwotę 3,3 tys. euro, będący kolejnym darem europejskich organizacji strzeleckich na rzecz budowy Centrum „Nie lękajcie się” im. Jana Pawła II w Łagiewnikach.
Oficjalna inauguracja spotkań odbyła się po popołudniu – bezpośrednio po uroczystej mszy św. w katedrze tucholskiej, odprawionej przez biskupa diecezji Hertogenbosch ks. dr. Antoniusa Lambertha Marię Hurkmansa, w trakcie której odbyła się uroczystość pasowania przez arcyksięcia Karola Habsburga rycerzy Zakonu św. Sebastiana. Godności tej dostąpili krakowscy bracia, b. królowie kurkowi w latach minionych: Stanisław Dyrda „Unijny”, Tadeusz Trzaska „Michałowiczanin”, Tadeusz Ryś „Niezłomny” i Piotr Skalski „Podolanin”.
W uroczystościach, które odbyły się w Tucholi, uczestniczyli przedstawiciele polskiej generalicji - dowódca operacyjny sił zbrojnych RP gen. broni Edward Gruszka oraz dowódca wojsk lądowych gen. broni Zbigniew Głowienka, którzy są honorowymi braćmi krakowskiego Bractwa Kurkowego. Tekst i fot.: Janusz Michalczak
Inwestytura Zakonu św. Sebastiana w Katedrze Wawelskiej z udziałem Wielkiego MIstrza arcyksięcia Otto von Habsburga i prezesa EGS księcia Charlesa-Luisa de Merode
Rycerski Zakon św. Sebastiana
Rycerski Zakon św. Sebastiana zrzesza w Polsce 38 osób. Jest wśród nich 10 krakowian - ks. infułat Jerzy Bryła, prof. Czesław Dźwigaj, starszy bractwa inż. Leszek Gołda, brat Jacek Kofin, honorowy prezes bractwa inż. Zdzisław Maj, płk w st. spoczynku Andrzej Turowicz, Krzysztof Gołda, Henryk Kuśnierz, Zdzisław Grzelka i Krzysztof Janarek należących do Krakowskiego Bractwa Kurkowego.
20 stycznia 2007 roku mszę świętą ku czci patrona zakonu odprawił w kościele Najświętszego Salwatora ks. inf. Jerzy Bryła. W kazaniu mówił o tym najbardziej znanym z obrazów świętym, który pochodził z Mediolanu i był oficerem w gwardii cesarza Dioklecjana. Po ujawnieniu, że jest chrześcijaninem, cesarz skazał go na śmierć. Usiłowano go zabić strzałami z łuków, jednak ocalał. Zatłuczono go dopiero pałkami. Świętego Sebastiana za swojego patrona obrały m.in. bractwa obronne, w tym Europejska Wspólnota Strzelców Historycznych (EGS).
W mszy świętej uczestniczyli członkowie Zakonu Rycerskiego św. Sebastiana komturii V, obejmującej zasięgiem kraje Europy Środkowo– Wschodniej. Zakon jest wspólnotą chrześcijańską, realizuje wyłącznie cele dobroczynne i kościelne. W intencji zakonu odprawiane są rocznie dwie msze, jedna z nich 20 stycznia.
Europejska Wspólnota Strzelców Historycznych (EGS)
W Europejskim Stowarzyszeniu Historycznych Strzelców (EGS) jest zrzeszonych 28 federacji i związków z 12 krajów Europy. Należy do niego ok. 3000 stowarzyszeń z ok. 6 milionami członków. Już przed politycznym zjednoczeniem Europy udało się strzelcom doprowadzić w 1955 roku do powstania małego Związku Europejskiego, który stopniowo się rozwijał i umacniał. W efekcie - zaraz po otwarciu się Europy na wschód w roku 1989 roku - pierwsze stowarzyszenia z Polski stały się członkami EGS.
W ten sposób EGS było jedną z pierwszych europejskich organizacji, które otworzyły się w kierunku wschodnim. Regularne spotkania Stowarzyszenia podczas Europejskich Spotkań Bractw Strzeleckich, z których pierwsze odbyło się w 1975 roku w Aachen, doprowadziły Europejski Związek Strzelecki do dalszego rozwoju. Dawne historyczne związki strzeleckie, bractwa, gildie, szuterie, straże obywatelskie, które częściowo zachowały się do dzisiaj z czasów Średniowiecza, chcą tak jak kiedyś kultywować swoje własne tradycje.
Większość stowarzyszeń jest ściśle związana z kościołem, ponieważ mają rodowód chrześcijański. Ochrona wartości chrześcijańskich jest dziś możliwa przez braterskie współistnienie i przykład dawany przez pojedyncze osoby
Zadania i cele EGS
Jako swój wkład do zjednoczonej Europy EGS pragnie kultywować tradycje i obyczaje zamkniętych stowarzyszeń i chroniąc je, wspierać ich rozwój. Odbywa się to z uwzględnieniem samodzielności i szczególnego charakteru poszczególnych związków członkowskich. EGS chce zachować i wzmocnić ducha europejskiego koleżeństwa i braterstwa, aby w ten sposób powstała trwała, łącząca narody przyjaźń. EGS pragnie wspierać i pielęgnować chrześcijańskie ideały w Europie, ale jednocześnie dbać o zachowanie tolerancji wobec myślących inaczej.
Cele te mają być osiągnięte poprzez:
- organizowanie wspólnych działań- regularne spotkania stowarzyszonych związków
- organizację Europejskich Spotkań Bractw Strzeleckich
- organizowanie różnych zawodów na płaszczyźnie europejskiej ( powiewanie chorągwiami, muzyka, gra na bębnach, strzelanie z karabinu, strzelanie z ręki, strzelanie z łuku przekątnego)
- pomoc przy narodowych i międzynarodowych działaniach strzeleckich
- współpraca z władzami i organizacjami kościelnymi i świeckim
BRATERSTWO, WIERNOŚĆ I ODPOWIEDZIALNOŚĆ TO NAJWAŻNIEJSZE ZADANIA EGS
SPOŁECZNE ZAANGAŻOWANIE
Jako swój wkład do zjednoczonej Europy EGS pragnie kultywować tradycje i obyczaje zamkniętych stowarzyszeń, chroniąc je i wspierająć ich rozwój. Odbywa się to z uwzględnieniem samodzielności i szczególnego charakteru poszczególnych związków członkowskich.
Działanie nie tylko dla siebie, lecz także dla innych stanowi dalszy obszar aktywności EGS. Regiony, stowarzyszenia członkowskie i związki poświęcają swój czas na rozwiązywanie najróżniejszych problemów społecznych. Wszędzie tam, gdzie strzelcy mają możliwość niesienia pomocy, bracia i siostry są gotowi do jej udzielenia. Domy seniora, domy dziecka, studnie w Trzecim Świecie, troska o przyrost ilości księży, pomoc na obszarach dotkniętych katastrofami to punkty, w których pomagają strzelcy w całej Europie.
Prezydium Europejskiej Wspólnoty Strzelców Historycznych (EGS)
Andrzej Wegner
Urodzony 16. sierpnia 1960 r. w Tucholi w rodzinie o bogatych tradycjach strzeleckich. Współzałożyciel Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Chojnicach w roku 1992 roku, a następnie inicjator reaktywowania Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Tucholi (1995). Od tego momentu jego starszy. Król kurkowy 1993 (Chojnice) i 1999 (Tuchola). Od roku 1994 doradca prezesa Zjednoczenia Kurtkowych Bractw Strzleckich RP, a od roku 1997 prezes Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich Rzeczypospolitej Polskiej.
Od 1997 członek Plenarnego Posiedzenia EGS oraz od 1998r. Sekretarz Regionu V - członek Prezydium. W roku 2000 został członikiem Kapituły Rycerskiego Zakonu Św. Sebastiana. Od roku 1998 pełni funkcję starosty tucholskiego. Żona Iwona, dwóch synów.
Współczesna historia ruchu bractw strzeleckich w Polsce
Z dziejami polskich miast nierozerwalnie związane są bogate, wielowiekowe tradycje bractw strzeleckich. Najstarsze bractwa takie jak w Świdnicy, Krakowie czy Poznaniu powstały jeszcze w połowie XIII w. Z upływem lat zmieniały się ich społeczne funkcje, niemniej charakter i formy podstawowej działalności bractw kurkowych chociaż z konieczności uwspółcześnione przetrwały w ogólnym zarysie niezmienione.
Tradycyjnie wykorzystując szerokie możliwości kształtowały postawy patriotyczne, preferowały działalność społecznikowską na rzecz lokalnych środowisk, w codziennej pracy czytelne były chrześcijańskie tradycje. Nie stronili równocześnie bracia kurkowi od bogatego życia towarzyskiego, uroczystości tradycyjnie zamykały biesiady z nieodłącznymi szklanicami piwa brackiego.
Miarą atrakcyjności organizacji moze być ilość bractw oraz mimo nie małych powinności stabilna liczba członków. Odrodzenie państwowości po I wojnie stworzyło przed bractwami wiele problemów prawnych i organizacyjnych. Próbą przezwyciężenia tych trudności była inicjatywa grupy działaczy bractwa poznańskiego a zwłaszcza wybitnego propagatora strzeleckich tradycji Jana Łuczaka powołania organizacji jednoczącej bractwa strzeleckie. 7 sierpnia 1922 r. w sali poznańskiego "Bazaru" spotkało się 133 delegatów w przeważającej mierze z terenu woj. poznańskiego, powołali oni Zjednoczenie Bractw Strzeleckich Zachodnich Ziem Polski, przyjmując równocześnie pierwszy statut. Nowo powstałe Zjednoczenie przyjęło jako naczelny cel swej działalności: "krzewienie tradycyjnego strzelectwa obywatelskiego, szerzenie idei bractw strzeleckich, budzenie świadomości poczucia obowiązków obywatelskich i państwowych względem Rzeczpospolitej Polskiej"...
Pierwszym prezesem wybrano dr Zygmunta Głowackiego. W 1923 r. w Poznaniu zwołano I kongres połączony ze zjazdem delegatów, w którym licznie uczestniczyli delegaci z Wielkopolski, Poznania i Śląska. Przyjęto również wzór odznaki Krzyża Zjednoczenia używany przez nas do dziś.
W roku 1926 na IV Zjeździe Delegatów w Żorach poświęcono sztandar Zjednoczenia i podjęto uchwalę o rozpoczęciu wydawania miesięcznika "Proporzec'. Kolejny V Kongres Zjednoczenia zwołany w następnym roku do Grudziądza po długiej i ożywianej dyskusji przyjął obecna nazwę: Zjednoczenie Kurkowych Bractw Strzeleckich Rzeczypospolitej Polskiej. Bractwa o średniowiecznym rodowodzie coraz częściej zaczęły używać nazwy "kurkowe". Na kongresie grudziądzkim zatwierdzono i przyjęto klejnot króla Zjednoczenia ufundowany przez Józefa Lipińskiego z Mikołowa. Znacznym sukcesem zarządu był akces do Zjednoczenia Krakowskiego Towarzystwa Strzeleckiego, co pozwoliło na utworzenie Okręgu Krakowskiego, oraz coraz bliższe kontakty z Mieszczańskim Towarzystwem Strzeleckim z Lwowa.
W 1929 r. nowym prezesem Zjednoczenia został inicjator jego powołania Jan Łuczak. Na zorganizowanym w tym samym roku w Poznaniu Kongresie przyjęto Hymn Zjednoczenia na melodię Marszu strzelców z 1863r., który towarzyszy nam po dzień dzisiejszy. W latach 1930-1931 ukształtowała się struktura okręgowa, w 11 okręgach skupionych były 132 bractwa liczące łącznie ok. 8.000 członków. Z ogólnej liczby 500 bractw działało na terenie 4 okręgów wielkopolskich, zaś Poznań był niekwestionowanym centrum. W 1931 r. nowym prezesem Zjednoczenia wybrano Aleksandra Ratajczaka, zaś po jego nagłej śmierci jeszcze w tym samym roku prezesem został Stanisław Maciejewski.
W 1934 r. przyjęto do Zjednoczenia Związek Polskich Towarzystw Strzeleckich z Francji. Ogromnym sukcesem okazał się ostatni z przedwojennych kongresów zorganizowany w 1936 r. w Gdyni. Kongres wypadł imponująco. Mimo znaczących odległości na zbiórce przed siedziba Komisariatu Rządu stanęło 856 braci reprezentujących 89 bractw, nad ich głowami łopotały 63 sztandary. Około 300 uczestników dojechało w późniejszym terminie. Symboliczny w obliczu rosnącego zagrożenia wymiar miały zaślubiny polskich bractw strzeleckich z Bałtykiem.
Próbując dokonać bilansu tamtych lat trzeba dostrzegać, że powołanie Zjednoczenia dawało możliwość upowszechnienia nowych form współzawodnictwa w skali kraju i okręgów, co wydatnie podnosiło rangę strzeleckiego sukcesu. Zjednoczenie doprowadziło do przywrócenia polskiego oblicza ruch poprzez powrót do polskich tradycji i zwyczajów. Zyskało wysoki rangę i uznanie, a jego miarą były bezpośrednie kontakty z prezydentem i prymasem. W chwili stworzenia ekonomicznych i organizacyjnych podstaw umożliwiających dalszy rozwój dziejowy kataklizm najboleśniej dotknął nasz ruch.
Druga wojna światowa przerwała na kilka dziesięcioleci rozwój tradycji bractw strzeleckich w Polsce. W pierwszych lalach po jej zakończeniu ówczesne komunistyczne władze zakazały działalności bractw strzeleckich podobnie jak większości stowarzyszeń. Rozproszeniu i częściowemu zniszczeniu uległa spuścizna historyczna i materialna strzeleckich organizacji, wydawało się, że nieliczne okruchy ocalić można jedynie na kartach książek i w muzealnych salach.
